چند نکته در مورد کودک

بچه هاي خوب، رفتار بد (سنين زير 5 سال) 

6 تا 18 ماهه

وقتي در حال بازي با كودكتان هستيد ناگهان كودك دستتان را گاز مي گيرد. چه بايد كرد؟

آنچه نبايد انجام دهيد.

1ــ گاز نگيريد، بعضي والدين فكر مي كنند گاز گرفتن متقابل به كودك ياد مي دهد كه گاز نگيرد، اما كودكان نمي دانند كه گاز گرفتنشان باعث درد شما مي شود و برعكس. تنها اثرش اين است كه به هر دوتان آسيب مي رسد و روابطتان خدشه دار مي شود.

آنچه بايد انجام دهيد.

1ــ كودك را به كناري زده و محكم بگوييد «گاز گرفتن درد دارد.»

2ــ متناوباً رفتاري مثل در آغوش گرفتن كودك را نشان دهيد.

3ــ به كودك جسمي نرم (مثل دندوني) بدهيد تا كودك گاز بگيرد.

كودكان منمن، جيغ زدن، گريه و گاز گرفتن را انجام مي دهند تا با نيازهاشان ارتباط برقرار كنند. لمس و كشف مي كنند تا در مورد خود و محيط اطرافشان شناخت پيدا كنند. نه اينكه آسيب زده يا  سرپيچي كنند. آن رفتارهاي كودك كه خطرناكند يا به ديگران آسيب مي رسانند را بايستي محدود كنيم. اما نبايستي كودكان را بترسانيم يا به آنها آسيبي برسانيم.

هدف ما كمك به كودكانمان است كه احساساتشان را بدون صدمه به خود يا ديگران نشان دهند.

1ــ مراقب نشانه ها باشيد و ياد دهيد زماني كه كودك خيلي هيجان زده يا ناراحت است، ناراحتي خود را بيان كند.

2ــ به كودك بفهمانيد كه چگونه نيازهايش را به طرق مختلف مثل كف زدن يا خنديدن بيان كند.

3ــ در پاسخ و واكنش ثابت قدم باشيد.

سنين 2 تا 3 سال

بچه لگد و جيغ مي زند، با كج خلقي اسباب بازيها را به زمين مي كوبد به خاطر اينكه اسباب بازي كه مي خواسته، برايش نخريديد. چه بايد كرد؟

آنچه نبايد انجام دهيد.

1ــ سعي نكنيد براي كودك نوپايتان دليل و استدلال بتراشيد. بچه ها در كج خلقي به حرف منطقي گوش نمي دهند.

2ــ خونسردي نشان ندهيد، چون اين عمل كودك را به وحشت خواهد انداخت  خاطره بدي در ذهن او به جاي مي گذارد.

3ــ در مقابل كودك تسليم نشويد، چون تسليم در مقابل رفتار بد كودك، نوعي پاداش دادن به اوست. و كج خلقي هايش را تقويت مي كند.

4ــ به كودك رشوه مثل آب نبات يا خوراكي ندهيد. او ممكن است براي گرفتن اين رشوه چنين رفتاري را شروع كند.

آ‌نچه بايد انجام دهيد.

1ــ سكوت كنيد و در مقابل آنچه ديگران فكر مي كنند نگران نباشيد.

2ــ از خرده گيري و نزاع چشم پوشي كنيد. تا جايي كه ممكن است به كودك بي توجهي كنيد.

3ــ در صورت لزوم اگر كودك قصد مجروح يا صدمه زدن احتمالي را دارد، با نگهداشتن اجباري از اين عمل خودداري كنيد.

4ــ اگر كج خلقي كودك ادامه پيدا كرد فروشگاه را ترك كنيد.

5ــ در موقعي كه كودك آرام است برايش توضيح دهيد كه اگر با كج خلقي وسايل را پرتاب يا خراب كند، فروشگاه را ترك خواهيد كرد.

6ــ به رفتار خوب پاداش دهيد.بعد از آن عمل خوب، زمان ويژه اي به كودك صرف كنيد.

زماني كه بچه ها جسور و رام نشدني مي شوند همه ما زماني صداهاي وحشتناك كودك را شنيده ايم. اين عمل گهگاهي به چه علت رخ مي دهد! اما بچه ها نياز دارند تا اين مرحله را بگذرانند. آنها نياز دارند تا به توانايي هاي ما در مقابل آنها پي ببرند، تا خود را از والدين جدا كنند و كنترل خود را ياد بگيرند. ما مي توانيم به بچه ها ياد دهيم  رفتار شايسته و بجايي در مقابل پاداش رفتار خوب، چشم پوشي رفتار محرك و جلوگيري به خود يا ديگران داشته باشند.

1ــ قبل ورود به فروشگاه، رفتاري كه انتظار داريد و نتيجه بد رفتاري را براي كودك شرح دهيد.

2ــ احساس اطمينان در همه روشهاتان داشته باشيد، همينطور اصرار براي گفتگو يا تسليم را نپذيريد.

سنين 3 تا 4 ساله

كودك چيزي را با زور پيش مي برد يا همبازي اش را نيشگون مي گيرد، يا از حرفهاي بيجا و نابجا استفاده مي كند. چه بايد كرد؟

آنچه نبايد انجام دهيد.

1ــ كودك را دركوني نزنيد. اين به كودك آموزش مي دهد كه ضربه زدن بسيار خوب است به شرط اينكه بزرگتر باشيد.

2ــ انتقاد نكنيد يا بدخو نشويد. اين عمل اعتماد به نفس كودك را كم مي كند و خاطره بدي در ذهن او به جاي مي گذارد.

3ــ كودك را از داشتن جفت يا همتاي ديگر محروم نكنيد.

آنچه بايد انجام دهيد.

1ــ به دليل تراشي براي كج خلقي كودك گوش دهيد و حرفها، احساسات و اظهارات درستش را تأييد كنيد.

2ــ به كودك كلمات مناسب براي برقراري احساسات را بفهمانيد.

3ــ به كودك «مهلت دهيد» تا از دستورات پيروي كند.

دستوراتي براي «مهلت دادن»

1ــ با قاطعيت از كودك بخواهيد كه صدايش را به قصد مهلت دادن كنترل كند.

2ــ كودك را نزديك اما جدا قرار دهيد چون تمايل به فعاليت دارد.

3ــ به كودك بگوييد كه مجبور است براي دقايقي با توجه به سنش آرام بنشيند. مثلاً كودك 3 ساله 3 دقيقه آرام مي نشيند.

4ــ مهلت تا زمان معين ادامه دارد.

بچه ها در اين سنين شروع به ياد گرفتن دستورات و محدوديتها مي كنند، اما اشتباه هم مي كنند. آنها به تذكر دهنده و اثرات و نتايج فوري نياز دارند كه به اعتماد به نفس شان احترام گذارند و به آنها كمك كند تا بدون خجالت يا اوقات تلخي از والدين شان ياد بگيرند.

1ــ بازي كودك را مشاهده كنيد و از رفتار خوب او تعريف كنيد. به عنوان مثال بگوييد. «من واقعاً تاب خوردن و خنديدن تو را دوست دارم»

2ــ مطمئن باشيد شما به عنوان والدين و ديگر بزرگسالان در زندگي كودك الگوي خوبي براي بيان احساسات هستيد..

7 روش آموزشي ساده براي تغذيه سالمتر بچه ها

1- اول از همه خودتان از داشتن تغذيه سالم لذت ببريد.

الگو گرفتن از رفتار والدين، بي شك بهترين مربي است. در مورد تغذيه سالم آموزش ببينيد و اطلاعات كسب كنيد تا بتوانيد فرزندانتان را با اطمينان، به همان راه تغذيه سالم هدايت كنيد.در عين حال وقتي كه خود رژيم غذايي درستي داريد ذائقه فرزندانتان را هم به همين رژيم غذايي عادت مي دهيد.

2- سليقه خوردن شيريني را به تدريج تحت كنترل درآوريد.

شيريني، حس سيري در بچه ها ايجاد مي كند، باعث رفتارهاي ناسازگار و ناپسند مي شود و دائماً آنها را به سمت خوردن بيشتر و بيشتر شيريني ها سوق مي دهد. هرگز از شيريني به عنوان جايزه يا پاداش انجام كاري استفاده نكنيد.

3- به بچه ها ياد دهيد تا آب خالص را دوست داشته باشند

بچه ها به مايعات نياز دارند. يادتان باشد آنها به نوشابه و آبميوه هاي شيرين و پركالري نياز ندارند. ولي آب بهداشتي و خالص جايي را در معده كودكان براي خوردن غذاي هاي مقوي باقي مي گذارد.

4- براي رسيدن به تغذيه سالم، غلات و حبوبات را در برنامه غذايي خود بگنجانيد

انواع نانهاي جو و گندم، حبوبات جوانه زده، برنج قهوه اي (سرخ شده) و تمامي ماكاراني ها و پاستاهاي گندم بايستي جزء غلات مورد مصرف خانوار باشد. در ابتداي مصرف غلات و حبوبات، از چند دانه يا مقدار كم شروع كنيد و كم كم نوع و مقدار را زياد كنيد تا نهايتاً از 100% دانه ها و غلات و به اندازه نياز بدن استفاده كنيد.

5- فست فودها را حذف كنيد.

اگر بچه ها سير باشند، حتي اگر طبق جدول تغذيه سالم ترين و خوشمزه ترين خوراك را درست كرده باشيد، از خوردن آن امتناع مي كنند. پس بايستي به قدر كافي گرسنه شوند تا آنچه را كه در مقابلشان مي گذاريد بخورند.

6- به بچه ها كمك كنيد تا مواد مغذي مثل ميوه ها و سبزيجات را بشناسند.

هويج و سيب براي بچه هايي كه شيريني زيادي نمي خورند طعم شيرين دارد. سبزيجات را زماني كه بچه ها گرسنه اند مصرف كنند و ميوه تازه به عنوان دسر (بعد از وعده اصلي) مصرف شود.

7- تنها غذاي سالم را ارائه دهيد.

هيچ چيزي جز مواد مغذي سالم به بچه ها ندهيد. اگر تنها چند ماده مغذي به آنها پيشنهاد دهيد مثل ساندويچ تن ماهي يا كره بادام زميني طبيعي و يا كره سيب غير شيرين كه در كنارش هر نوع نان جو يا گندم در دسترس قرار گيرد، بچه ها مجبور مي شوند نهايتاً يكي از چند غذاي پيشنهادي را انتخاب كنند.

استقلال كودك

حس اضطراب جدايي از والدين در روند رشد كودك طبيعي است. زماني كه كودكان بخشي از روز را با كودكان ديگر يا با افراد ديگري مثل دوست، فاميل يا پرستار كودك سپري مي كنند،اگر به رفتار آنها توجه كنيد بعد از گذشت دقايق و ساعاتي متوجه حس تعلق كودك بر والدين خود، مي شويد.

از 2 سالگي به بعد كه مادر براي نگهداري از فرزند خود به پرستار كودك يا مهد كودك نياز پيدا مي كند، حتي زماني كه مادر در منزل است و براي آماده سازي نهار يا تماشاي تلويزيون از ديد كودك كنار مي رود حس اضطراب از جدايي  در كودك ايجاد استرس مي كند.

هر ساله ميليون ها والديني كه در بيرون منزل كار مي كنند و در خانه بچه كوچك دارند، در هنگام خروج از خانه با صحنه هايي مانند گريه و زاري و بي قراري كودك مواجه مي شوند و دوست ندارند بدون مادر يا پدر در منزل بمانند. البته گريه اغلب بچه ها بعد از 5 دقيقه دوري از والدين قطع مي شود ولي همين صحنه جدايي از نظر والدين جهنمي است و در اين باره واقعاً احساس گناه مي كنند.

علت اضطراب از جدايي به طور قطعي مشخص نيست، اما راههايي براي تغيير اين شرايط و به حداقل رساندن استرس و ناراحتي وجود دارد. برخي بچه ها از اين كه با شادي و خنده، سينه خيز روي زمين دنبالشان كرده و بچرخند و در طرف ديگر مادرشان را ببينند لذت مي برند و به اين روش مادر مي تواند با دور شدن از منطقه ديد كودك، منزل را ترك كند و بقيه بازي توسط پرستار كودك دنبال شود. اما برخي از بچه ها  سمتي كه والدين هستند را رها نمي كنند.

برخي بچه ها به محيط اقوام و خويشان عادت مي كنند، اجباراً نزد شخص ديگري غير از والدين و با شرايط جديد عادت مي كنند. در واقع كودكي كه بيشتر در جمع حضور دارد مشكلات اضطراب از جدايي كمتري دارد.

والديني كه براي رفتن بچه ها به تختخواب يا گهواره خودشان مصر هستند، به اهميت استقلال كودك در آرام كردن خود پي برده اند. (البته زماني كه گرسنه نباشد، خيس نكرده باشد يا دچار درد دندان در آوردن نباشد.) بچه ها مي توانند بدون ترس يا عصبانيتي تنها باشند. شما مي توانيد به روشهاي خود تسكيني كودكان خود گوش دهيد مثل آواز خواندن يا آهسته سخن زمزمه كردن، بنابراين خود را در تنهايي اتاق يا تختخواب شان سرگرم مي كنند. اين تنهايي پايه و اساس استقلال اوليه را بنا مي كند كه كودك را از اينكه كاملاً متكي به حضور والدين باشد، حفظ مي كند.

برخي بچه ها ناگزير دچار اضطراب از جدايي مي شوند. آنها در نبود والدين به دلايلي همچون فوت، متاركه، طلاق، گريه مي كنند و فقدانشان را حس مي كنند. احساس ناامني از جانب خود والدين اضطراب از جدايي را ايجاد مي كند!

براي به حداقل رساندن اضطراب از جدايي بچه ها اين 5 مرحله را بخوانيد و تا رسيدن به استقلال كودك به آن عمل كنيد:

1ــ كودك را در همان مراحل اوليه زندگي، اجتماعي بار آوريد. بازيهاي مدت دار زيادي با او انجام دهيد. اگر حوصله بازي و سرگرمي با كودكان را نداريد همراه پرستار كودك يا مادربزرگ يا هر زن مورد اعتماد ديگر، او را هر چند وقت براي نهار و بازي و گردش به بيرون از منزل بفرستيد.

2ــ كودك را تشويق كنيد و اجازه دهيد با خانواده، دوستان و همسايه ها رفت و آمد داشته باشد.

3ــ اتاق امني براي كودك مهيا كنيد و اجازه دهيد در اتاق خود سينه خيز رود، بازي كند و كتاب بخواند، به بيرون منزل براي پياده روي رفته دوباره نزد شما بازگردد به او بگوييد كه شما در همين دور و بر هستيد حتي اگر امكان دارد آناً در دسترس كودك نباشيد.

4ــ اجازه ندهيد دلواپسي و اضطراب شما در جدايي از كودك به او اثر كند چرا كه او براي رشد و نمو خود نياز به استقلال دارد.

5ــ بگذاريد كودك خودش غذا بخورد والدين براي خواب نيمروز بايستي كودك را بخوابانند، سپس جاي خواب او را تغيير دهيد. هر چه كودك در بين افراد خانواده و فاميل خصوصاً اقوام مادري بيشتر باشد اضطراب از جدايي او كمتر مي شود.