تربیت بدون فریاد

همه والدین دوست دارند بدانند شیوه تربیتی صحیح کدام است و چگونه می‌توانند در تربیت فرزندان خود موفق باشند؛ آیا باید آن‌قدر با آنها مهربان باشند که اجازه بدهند هر کاری که می‌خواهند انجام دهند یا ...

همه والدین دوست دارند بدانند شیوه تربیتی صحیح کدام است و چگونه می‌توانند در تربیت فرزندان خود موفق باشند؛ آیا باید آن‌قدر با آنها مهربان باشند که اجازه بدهند هر کاری که می‌خواهند انجام دهند یا برعکس برای کوچک‌ترین خطایی فرزندانشان را تنبیه کنند.

اما به راستی معنای تنبیه چیست و آیا برای یک تربیت موفق باید هرگونه تنبیهی را حذف کرد؟

به طور قطع بهترین روش تربیتی که باید در مورد کودکان اتخاذ گردد، انضباط موثر است. انضباط موثر همه دانش و مهارتهای ما را به عنوان پدر یا مادر می طلبد. در هر گونه تعاملی میان ما و فرزندانمان؛ شکیبایی و درک به ما کمک می کند که وظیفه مان را انجام دهیم.اگر ما معنی انضباط را در ذهن مان در تقدم قرار دهیم و فرزندانمان را راهنمایی کنیم که خود منضبط شوند، قادر خواهیم بود که تصویر واقعی انضباط را ترسیم کنیم. روشهای مفید و محترمانه ما الگوهای مثبت متعددی را برای کنار آمدن با مشکلات در اختیار فرزندانمان قرار می دهد.

البته در انتخاب روش مناسب انضباطی، در نظر گرفتن سطح رشد بچه حایز اهمیت است. مثلا پرت کردن حواس راهکاری مفید برای شیرخواران است اما در این سن قرنطینه تربیتی بی معنی است. ایجاد محیطی برای امنیت و تجارب مثبت در مورد کودکانی که چهار دست و پا راه می روند و نوپاها و پیش دبستانی های کنجکاو معانی گوناگونی دارد.

در حالی که ممکن است فنی ویژه برای اغلب بچه ها در سنین معین مناسب باشد شما می توانید سن رشد و سطح فهم فرزند منحصر به فردتان را در هر وضعیت لحاظ کنید. شما ممکن است دریابید که فرزند نوپای شما در برابر قرنطینه تربیتی واکنش نشان نمی دهد. شما ممکن است بیاموزید که فرزند پیش دبستانی شما با توجه به خلق خویش می تواند کم و بیش قبول مسئولیت کند. شما مطمئنا درخواهید یافت که بعضی از روشها در مورد فرزند شما بیش از سایرین موثر است.

در هر حال ما سعی داریم در ادامه این یادداشت یک سری روشهای تربیتی را به شما پیشنهاد دهیم تا در مواقع لزوم مورد استفاده قرار دهید:

وانمود نکنید شما خیلی مهربان هستید و قدرت کافی برای برخورد مناسب با کودک را ندارید؛ ‌بلکه شخص دیگری مانند آقا دزده! آقاپلیسه یا آقای دکتر توانایی انجام این کار را دارند! مثلا هیچ‌گاه نگویید: «اگر بچه خوبی نباشی به آقا دکتره می‌گم به‌ات آمپول بزنه!» شما که این تهدید را اجرا نخواهید کرد؛ اما بدین‌ترتیب فرزند شما علاوه بر اینکه می‌فهمد رفتار ناشایست او هیچ مجازاتی در پی ندارد؛ ترس کودک از آمپول و دکتر را هم به‌دنبال خواهد داشت.

البته بعضی کودکان قانع نمی‌شوند و به محض گرفتن وسیله‌ای از آنها، شروع به گریه می‌کنند؛ بدون آنکه تصور کنید در حال اذیت کردنش هستید، گریه‌اش را تحمل کنید و بدانید در این هنگام شما در حال آموزش او هستید تا یاد بگیرد نباید بی‌محابا با هر وسیله‌ای بازی کند یا هر کاری می‌خواهد انجام دهد.

به‌طور دقیق به فرزندتان بگویید چه انتظاراتی از او دارید. به‌طورکلی صحبت نکنید زیرا باعث سردرگمی‌اش می‌شوید.
هیچ‌گاه فرزندتان را کتک نزنید، فریاد نکشید و از روی خشم و نفرت و با چهره‌ای عصبانی با او برخورد نکنید زیرا کودکان در همه حال به عشق و محبت شما نیاز دارند

فراموش نکنید که برای همه کودکان یک نوع تنبیه کارایی ندارد؛ بنابراین با توجه به شناخت روحیات فرزند خود، فرهنگ خانواده و شرایط موجود در این زمینه خلاقیت و ابتکار داشته باشید.

هیچ‌گاه فرزندتان را کتک نزنید، فریاد نکشید و از روی خشم و نفرت و با چهره‌ای عصبانی با او برخورد نکنید زیرا کودکان در همه حال به عشق و محبت شما نیاز دارند؛ حتی در مواقعی که عملی ناپسند مرتکب می‌شوند. به‌هیچ‌وجه به فرزندتان توهین نکنید و مخالفت خود را با صدای آرام ابراز کنید.

اگر تاکنون برای تربیت فرزند خود به این موارد توجهی نداشته‌اید، انتظار نداشته باشید استفاده از برنامه جدید تربیتی به سرعت جوابگو باشد و نتیجه بدهد. شما باید حوصله به خرج دهید و زود ناامید نشوید. ممکن است کودک همچنان رفتارهای گذشته خود را تکرار کند اما این رفتار او را جرم تلقی نکنید. هنگام صحبت کردن با فرزندتان به چشم‌هایش بنگرید و قوانین جدید را به آرامی و با مهربانی، برایش تکرار کنید اما اگر این تذکرات را جدی نگرفت و فایده‌ای نداشت به او اخطار بدهید. قاطع سخن بگویید؛ حتی اگر مردد هستید و دلتان نمی‌آید او را از کار موردعلاقه‌اش منع کنید؛ زیرا کودکان نیاز دارند باور کنند که شما کنترل امور را از دست نداده‌اید و به اندازه کافی قدرتمند هستید.

سعی کنید وسایلی را که باعث اختلاف بین فرزندانتان می‌شود و خطرناک هستند از آنها دور کنید؛ «اگر نتوانید بدون دعوا و داد و بیداد با وسایلتان بازی کنید، اجازه ندارید بازی کنید و هر کس باید برود به اتاق خود!»

مجازات‌هایی تعیین کنید که بتوانید زود هم آنها را اجرا کنید زیرا باید دقیقا در خاطر کودک بماند که به چه دلیل مجازات می‌شود.
تربیت بدون فریاد

آیا معمولا وقتی کودک از شما درخواستی دارد و مثلا می‌گوید وقت‌تان را در اختیارش بگذارید و به او توجه کنید، پاسختان منفی است؟ درست است؛ گاهی ما بسیار درگیر هستیم اما اگر هم درگیر هستید و واقعا وقت ندارید، می‌توانید حتما وقت دیگری را برایش درنظر بگیرید.

ممکن است روش «توقف فعالیت» برای فرزند شما نتیجه ندهد. از این‌رو باید با توجه به شناختی که از او دارید روش دیگری را جایگزین آن کنید. این روش معمولا در مورد کودکان حساس بسیار مۆثر است زیرا با وقفه‌ای که در فعالیت آنها ایجاد می‌شود درمی‌یابند که تنبیه شده‌اند ولی شاید برای کودکان دیگر اهمیتی نداشته باشد؛ بنابراین باید از روش‌های دیگری استفاده کرد.

فراموش نکنید با سر زدن هرگونه خطایی از جانب فرزندتان نباید فورا خشمگین شوید و درصدد تعیین مجازاتی برای او باشید. اگر با کوچک‌ترین اشتباه فرزندتان فورا مجازاتی برایش درنظر بگیرید، فرزندتان دچار کمبود اعتمادبه‌نفس می‌شود و در سنین بالاتر این مشکل برای او بیشتر می‌شود و خود را در حل مشکلاتش ناتوان می‌بیند.

بهتر است درباره کارهایی که می‌خواهید انجام دهید برای فرزندتان هم توضیح دهید تا واقع‌بینانه به مسائل توجه کند؛ مثلا اگر قصد دارید به منزل یکی از دوستان یا آشنایان بروید، به او بگویید که شرایط خانه دوستتان چگونه است، چند ساعت آنجا می‌مانید و او می‌تواند چکار کند. او را قانع کنید که این چندساعت را می‌تواند با دوست خود بازی کند یا چون دوست هم‌سن و سالی آنجا نیست چه جذابیت‌های دیگری برایش خواهد بود. درعوض یک روز دیگر می‌توانید او را به پارک ببرید تا او هم بتواند با هم‌سن و سال‌های خود بازی کند.

حتما به فرزندتان نشان دهید که او را دوست دارید؛ اما اگر فقط به‌طور لفظی آن را بیان کنید برای او مفهومی نخواهد داشت. سعی کنید با رفتارهایی مثل گوش دادن، در آغوش گرفتن، تحسین کردن و مانع شدن از انجام کارهای خطرناک، دوست داشتن خود را ابراز کنید.

از طریق تغییر قیافه و لحن صدا طوری با فرزندتان برخورد کنید که بدون هیچ‌گونه داد و فریادی، جدی‌بودن شما را درک کند.

سعی کنید هنگامی که فرزندتان حضور دارد با دیگران درباره روش‌های مختلف تربیتی بحث نکنید.