11 ویژگی بچه‌هایی كه شیر مادر می‌خورند را بشناسید

 «شیر مادر غذای منحصر به فرد و ایده‌آلی برای كودك است.» این جمله حتما برایتان آشناست. اما این نكته كه تغذیه با شیر مادر چه مزایایی می‌تواند در تمام زمینه‌های سلامت فرد داشته باشد، قابل تامل است. هوش بیشتر، اندازه مغز بزرگ‌تر، فشار خون بالای كمتر، كاهش استرس و كاهش احتمال ابتلا به آسم و آلرژی در دوران بلوغ از فواید مهم تغذیه با شیر مادر در سال‌های بعدی زندگی است. تغذیه با شیر مادر در دوران شیرخواری نیز می‌تواند كودك را از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از قبیل بیماری‌های اسهالی، عفونت‌های گوش میانی و مننژیت حفظ كند و چشم‌انداز سالم‌تری را پیش روی كودك قرار دهد، بنابراین شیر مادر علاوه بر فوایدی كه در همان زمان شیرخوارگی و شیردهی برای نوزاد و مادر به همراه دارد، در زمان كودكی، بلوغ و بزرگسالی نیز بسیاری از اثرات مفیدش باقی می‌ماند. بد نیست نگاهی به رشد قسمت‌های مختلف بدن كودك نوپایی كه 2 سال با شیر مادر تغذیه شده است بیندازید تا تفاوت‌ها را بهتر درك كنید.

كودك 2 ساله‌ای كه با شیر مادر تغذیه شده است، موهای صاف‌تر و سالم‌تری دارد. همان‌طور كه می‌دانید پروتئین از بزرگ‌ترین اجزای عملكردی و ساختاری سلول‌های موست كه در ترمیم و رشد موها نقش اساسی دارد. با توجه به اینكه سوء‌تغذیه یكی از علل عمده كم‌ مویی در كودكان است، بنابراین كمبود پروتئین و ویتامین مهم‌ترین بخش تغذیه كودكان در رشد مو محسوب می‌شود. اما بعد از 12 ماهگی (یك سالگی) 448 میلی‌لیتر از شیر مادر، 43درصد از نیازهای پروتئینی خردسال را به‌طور طبیعی فراهم می‌كند و بنابراین می‌تواند در رشد طبیعی مو موثر عمل كند.

شیرخوارگی زمانی است كه كودك به نوعی برای رفع نیازهای تغذیه‌ای‌اش كاملا وابسته است اما همین موضوع كلیدی است برای ایجاد حس استقلال كودك. كودكانی كه در مسیر طبیعی به استقلال لازم می‌رسند نسبت به آنهایی كه مجبور به داشتن استقلال زودهنگام می‌شوند، در امان‌تر بوده و حاشیه امنیت بهتری دارند.

كودكان در 2 سالگی حس شنوایی بهتری دارند. علت آن هم این است كه نسبت به قبل كمتر به عفونت گوش مبتلا می‌شوند. به‌علت صافی شیپور استاش در نوزادان و ارتباط آن با اسفنگترهای ضعیف حلقی نوزاد و در نتیجه تجمع قطرات شیر در پشت گوش میانی گاهی اوقات عفونت‌های حاد گوش میانی در نوزادان مشاهده می‌شود كه با رعایت نكاتی از جمله توجه به زاویه سر كودك هنگام شیر خوردن این مسئله برطرف می‌شود.

شیر مادر نوعی چربی به نام «دكا» دارد كه در رشد سلول‌های عصبی و مغزی شیرخوار نقش مهمی را ایفا می‌كند كه البته این چربی در شیر خشك وجود ندارد. همچنین در شیر مادر، اسیدی به نام «آراشیدونیك» وجود دارد كه آن هم در رشد سلول‌های عصبی و مغزی كودك تاثیرگذار است. كودكانی كه 2 سال كامل شیر مادر خورده‌اند در مقایسه با آنهایی كه با شیر خشك تغذیه شده‌‌اند یا مدت زمان كمتری از شیر مادر استفاده كرده‌اند قدرت فكری و ذهنی بالاتری دارند. نقش موثر و مفید شیر مادر در رشد ذهنی كودكان ناشی از وجود همین اسیدهای چرب اشباع نشده‌ای است كه در این شیر یافته شده است.

كودكانی كه با شیر مادر تغذیه كرده‌اند كمتر از غذا ایراد می‌گیرند. در اصل یكی از چیزهایی كه می‌تواند از دمدمی مزاج شدن كودك شما جلوگیری كند، شیر مادر است. شیر مادر همان چیزی است كه همچنان با كیفیت باقی می‌ماند. مسلما بعد از 12 ماه تغذیه با شیر مادر یكباره این مایع تبدیل به چیزی غیرقابل خوردن نخواهد شد هر چند كه بسیاری از غذاهای جامد ممكن است به این حال و روز بیفتند.

این مزیت بیشتر متوجه مادران است. برای مادری كه كودكش با شیر او تغذیه می‌كند نقل و انتقال و حتی مسافرت بسیار راحت است. در واقع تغذیه با شیر مادر بسیار سبك‌تر از حمل شیشه شیر و شیر خشك ودیگر لوازم مورد نیاز تغذیه كودك است. علاوه بر این، در این حالت مادر از كیفیت و تازگی تغذیه كودك اطمینان بیشتری دارد.

مكیدن انگشت شست در كودكانی كه از شیر مادر تغذیه می‌كنند بسیار كمتر اتفاق می‌افتد و احتمال اینكه دندان‌های آنها دچار نامرتبی ‌شود، كمتر است. فك و دندان‌های كودك با مكیدن شیر مادر تقویت شده و رشد مناسبی در آینده خواهد داشت. تجربه نشان داده است، كودكانی كه در 2سال اول زندگی از سینه مادر شیر می‌خورند، فك قوی‌تر و دندان‌های سالم‌تری نسبت به دیگر كودكان دارند. پستانك و شیشه شیر با فرم فیزیولوژیكی سینه مادر تفاوت زیادی دارد و استفاده مكرر از این وسایل موجب جلوزدگی فك كودك می‌شود. كودكانی كه از شیشه شیر استفاده می‌كنند مدام در حال شیر خوردن هستند و شیر به‌صورت مستمر روی دندان‌های آنها جریان دارد كه موجب از بین رفتن بهداشت‌دهان و پوسیدگی دندان‌های كودك می‌شود. كودكانی كه از سینه مادر تغذیه می‌شوند، شیر خوردنشان روند منظم‌تری داشته و علاوه بر سلامت جسمی، فك و دندان سالم‌تری خواهند داشت. این كودكان در بزرگسالی فك، صورت و چهره متقارن‌تری خواهند داشت.

چشم مانند مغز در مورد بافت‌های عصبی مانند هم عمل می‌كند و بنابراین كودكی كه شیر مادر می‌خورد دید قوی‌تری دارد. همچنین بعد از 12ماهگی، 448 میلی‌لیتر از شیر مادر 75 درصد از ویتامین A مورد نیاز كودك در این سن را فراهم می‌كند. ویتامین A در واقع به وسیله رتینای چشم ایجاد می‌شود و برای روشنایی كم و دید رنگی بسیار لازم و ضروری است. شیر مادر حاوی اسیدهای چرب و اسید آراشیدونیك است و DHA از تركیبات اصلی شبكیه بوده و وجود آن در شیر مادر باعث افزایش بینایی می‌شود. در نوزادان زودرس به‌علت كم بودن اسیدهای چرب در شیر مادرشان، مشكلات بینایی بیشتری نسبت به نوزادان طبیعی به‌وجود می‌آید.

در یك سالگی، سیستم ایمنی بدن كودك تنها 60 درصد از كارایی سطح سیستم ایمنی یك بزرگسال را دارد. اما آنتی بادی‌های موجود در شیر مادرهمچنان مقاومت كافی را برای دوره نوپایی فراهم می‌كند. در حقیقت فواید «ایمونولوژیك» شیر مادر در طول سال دوم و سوم شیرخوارگی نیز افزایش پیدا می‌كند. ایمونوگلوبولین‌ها و گاماگلوبولین‌ها به‌صورت زنده در شیر مادر وجود دارند و مصرف خوراكی آن می‌تواند به‌صورت موضعی حتی با عفونت‌های دستگاه گوارش مقابله كند. همچنین شیر مادر حاوی ماكروفاژهای زنده است كه با عفونت‌ها مقابله می‌كند. شیر مادر آنتی‌كورها(سلول‌های ایمنی اختصاصی) یا پادتن‌هایی را علیه بسیاری از بیماری‌های شایع به‌صورت سیستمی برای شیرخوار تهیه می‌كند. مثلا اگر مادر سرما خورده باشد یا دچار عفونت ساده‌ای شود، آنتی‌بادی‌های تولیدشده، وارد شیر مادر می‌شود و مثل یك واكسن به شیرخوار ارائه می‌شود.

كلسیم ماده معدنی مهم استحكام استخوان‌هاست. بعد از 12 ماهگــــی، 448میلی‌لیتر از شیر مادر حدود 36 درصد از كلسیم مورد نیاز كودك نوپا را به‌طور طبیعی فراهم می‌كند و بنابراین تا حدود زیادی از بروز پوكی استخوان در بزرگسالی پیشگیری می‌كند.

كودكانی كه با شیر مادر تغذیه می‌كنند برای مدت طولانی لاغر می‌مانند و ریسك كمتری برای ابتلا به چاقی دارند. هرچه دوران استفاده كودكان از شیر مادر طولانی‌‌تر باشد و دیرتر خوردن غذاهای معمولی و جامد را آغاز كنند، احتمال ابتلا به چاقی در بزرگسالی برای آنها كمتر است. بیشتر كودكان در روزهای بیماری به‌ویژه در جریان اسهال، استفراغ و تب كم اشتها هستند ولی معمولا اشتهایشان نسبت به تغذیه با شیر مادر حفظ شده یا حتی بیشتر می‌شود، بنابراین این منبع مهم آب و غذا در روزهای بیماری از شدت كاهش وزن آنان می‌كاهد و به بهبودشان كمك می‌كند. به سبب ویژگی‌های موجود در شیر مادر، شیرخوار پرخوری نمی‌كند و خوب وزن می‌گیرد.

بیشتر كودكان در حال بازی دچار جراحت یا كبودی می‌شوند. در این میان شیر مادر یكی از بهترین مسكن‌ها هنگام ضربه، كبودی و خون‌مردگی است.

بچه‌هایی كه با شیر مادر تغذیه می‌كنند كمتر احتمال بیمار شدن‌شان وجود دارد و اگر آنها دچار بیماری شوند و نتوانند مایعات دیگری را بنوشند، شیر مادر می‌تواند آب بدن آنها را حفظ كند. متاسفانه كودكانی كه با شیر مادر تغذیه نمی‌شوند، بیشتر بیمار می‌شوند. هنگام بیماری كودكی كه با شیر خشك تغذیه می‌كند، والدین سعی می‌كنند به او آبرسانی كنند اما وقتی این روش كارساز نیست اقدامات پزشكی در بیمارستان باید انجام شود كه ممكن است عفونت‌های دیگر را به همراه داشته باشد. با استفاده از تغذیه با شیر مادر، والدین تقریبا همیشه می‌توانند به كودك كمك كنند. ضمن آنكه مادر در این حالت احساس بهتری از اینكه در شرایط بیماری كودكش به او كمك می‌كند، دارد.