نکات مهمی راجع به راه افتادن خردسالان

حركت به صورت چهار دست و پا به كودك شما كمك مي كند كه عضلات خود را به اندازه كافي تقويت كند تا براي راه رفتن آماده شوند اين اولين كاري است كه او به تنهايي براي جستجوي محيط اطراف خود انجام مي دهد. به طور معمول، كودك ابتدا ياد مي گيرد تا تعادل خود را بر روي دستها و پاها حفظ كند، سپس ياد مي گيرد كه با حركت دادن زانوهايش به جلو و عقب، حركت كند.

چه زماني اين توانايي را بدست مي آورد؟

اكثر كودكان در سنين بين 6 تا 10 ماه ياد مي گيرند كه چهار دست و پا راه بروند. اما بعضي از كودكان هيچ وقت چهار دست و پا راه نمي روند و در عوض، در حالت نشسته حركت مي كنند (در واقع، خودش را روي زمين مي كشد)، بر روي شكم خود مي ليزند، يا مستقيما تلاش مي كنند كه بلند شوند، بايستند و نهايتا راه بروند. مهم اين است كه كودك شما حركت كند و نحوه حركت كردن او چندان مهم نيست.

اين توانايي چگونه در او ايجاد مي شود؟

معمولا پس از اينكه كودك بتواند به تنهايي و بدون كمك والدين بنشيند (كه اين توانايي در اكثر كودكان بين 6 تا 7 ماهگي ايجاد مي شود)، چهار دست و پا راه رفتن را آغاز مي كند. بعد از اين مرحله، او مي تواند سر خود را بالا نگه دارد تا اطراف خود را نگاه كند، و عضله هاي بازو، پا و پشت او به اندازه كافي قوي هستند كه هنگام حركت، از افتادن او روي زمين جلوگيري كنند.

معمولا طي دوماه، كودك به تدريج ياد خواهد گرفت كه از حالت نشسته به حالت چهار دست و پا تغيير وضعيت دهد، و به زودي مي فهمد كه با كشيده نگه داشتن و حركت دادن عضلات در حالتي كه بدن او به موازات زمين قرار گرفته است، مي تواند به جلو و عقب حركت كند.

بين 9 تا 10 ماهگي، او مي فهمد فشاري كه از طريق زانوها بر بدن وارد مي كند، براي آغاز حركت كافي است. با افزايش مهارت، او ياد مي گيرد كه از حالت چهار دست و پا، مستقيما دوباره به حالت نشسته برگردد. او تكنيكهاي پيشرفته چهار دست و پا راه رفتن را هم ياد خواهد گرفت: براي جلو رفتن، يكي از دستها و پاي طرف ديگر بدن را با هم حركت مي دهد، به جاي آنكه دست و پايي را كه در يك طرف بدن قرار گرفته اند با همديگر حركت دهد. پس از آن، تنها تمرين است كه حركتهاي او را كامل تر مي كند. مراقب او باشيد و به او كمك كنيد تا در يك سالگي بتواند به خوبي روي چهار دست و پا راه برود.

اگر كودك شما به جاي جلو رفتن، چهار دست و پا عقب مي رود، يا در حالت نشسته حركت مي كند (در واقع، خودش را روي زمين مي كشد: يك پا را جلو و يك دست را عقب مي گذارد، و خود را به جلو مي كشد) ، يا اصلا چهار دست و پا راه نرفته بلكه مستقيما تلاش مي كند روي دو پا راه برود، نگران نباشيد. اگر او حركت كند (نوع حركت كردن مهم نيست)، نشانه سالم بودن او است.

مرحله بعد چه خواهد بود؟

پس از اينكه كودك شما ياد گرفت به خوبي روي چهار دست و پا راه برود، تنها يك مرحله ديگر تا حركت كامل او باقي مانده است: راه رفتن روي دو پا. براي كسب اين توانايي، به زودي خواهيد ديد كه او به محض اينكه بتواند دست خود را به چيزي بگيرد، تلاش خواهد كرد تا خود را بالا بكشد، چه اين چيز پايه صندلي باشد يا پاي مادربزرگش! هنگامي كه احساس كند هنگام ايستادن بر روي دو پا تعادل دارد، آماده مي شود كه روي پاي خود (بدون كمك ديگران) بايستد و با گرفتن اشيا اطراف، كمي راه برود. پس از آن، تنها زمان و تمرين است كه موجب خواهد شد توانايي او افزايش پيدا كند: راه رفتن، دويدن، پريدن و جهيدن!

نقش شما چيست؟

همانند نقشي كه در افزايش مهارتهاي ديگر كودك (از قبيل گرفتن اشيا مختلف) داشته ايد، بهترين راه براي تشويق كودك به چهار دست و پا راه رفتن، قرار دادن اسباب بازيها يا ساير اشيا مورد علاقه او (حتي خودتان) در دسترس كودك است. همچنين شما مي توانيد بالش، كوسن يا جعبه هايي را به عنوان مانع در مسير او قرار دهيد، تا او تلاش كند از اين موانع بگذرد. اين كار به افزايش اعتماد به نفس، سرعت و چابكي او منجر مي شود. فقط نبايد او را تنها بگذاريد؛ اگر او زير يك بالش يا در يك جعبه گير بيفتد، حتما خواهد ترسيد و حتي ممكن است در معرض خطر خفگي نيز قرار بگيرد.

كودكي كه چهار دست و پا حركت مي كند، ممكن است شيطنتهاي زيادي انجام دهد و دردسر ساز باشد. پس اطمينان حاصل كنيد كه خانه شما براي كودك ايمن است (اشيا خطرناك در دسترس او قرار ندارند) و خصوصا درباره درهاي خانه كه به راه پله ها منتهي مي شوند مراقبت زيادي به عمل بياوريد. مطمئنا كودك شما مايل خواهد بود تا اين راه پله ها را نيز بكاود، كه البته اين كار براي او همانند فتح قله اورست است! اما اين كار ممكن است براي او بسيار خطرناك باشد، پس تا زماني كه مطمئن نشده ايد كودك شما مهارت كافي براي اين كار دارد (معمولا تا 12 ماهگي)، از رفتن او به سمت پله ها جلوگيري كنيد. حتي پس از آن نيز بايد هنگام حركت كودك بر روي پله ها، از نزديك از او مراقبت كنيد.

هنوز لازم نيست كه براي كودك خود كفش بخريد. معمولا پيش از زماني كه كودك بتواند به خوبي راه برود، نيازي به استفاده از كفش نخواهد داشت.

چه وقت بايد نگران شويد؟

مهارتها و توانايي ها در كودكان مختلف، به طور متفاوت رشد مي كنند و برخي مهارتها در برخي كودكان سريعتر از ساير كودكان ظاهر شده و پيشرفت مي كنند. اما اگر كودك شما بعد از يك سال زندگي، هيچ علاقه اي به حركت كردن از خود نشان نداده است (به صورت خزيدن، چهار دست و پا راه رفتن، غلت خوردن يا خود را به جلو و عقب كشيدن)، تلاش نكرده است كه دستها و پاهاي خود را هماهنگ با يكديگر حركت دهد، يا ياد نگرفته است كه چگونه از هر دو دست و دو پاي خود به طور متعادل استفاده كند، اين موضوع را حتما با پزشك وي در ميان بگذاريد. به خاطر داشته باشيد كه كودكان نارس، اين مهارتها و ساير مهارتها را چند ماه ديرتر از همسالان خود، بدست مي آورند.

مهم ترین چیز این است که او را مجبور نکنید. زمانش که برسد راه می‌رود. هر نوزادی با نوزاد دیگر فرق دارد، همه در یک سن راه نمی‌افتند..

با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان مراحل اصلی راه افتادن و شیوه ای که می‌تواند به نوزاد کمک کند تا این قابلیت را به دست آورد و مستقل شود، توصیف کرد.

او خستگی ناپذیر، راه می‌رود

بین 4 ماهگی تا یک سالگی، نوزاد مرحلۀ نشستن را پشت سر می‌گذارد، چهار دست و پا راه می‌رود و در پایان این دوره در وضعیت ایستاده قرار می‌گیرد. (باید یادآوری کنیم که برخی نوزادان به هیچ وجه دورۀ چهار دست و پا را پشت سر نمی‌گذارند، و این موضوع هیچ اهمیتی ندارد.) برای یادگرفتن از جا بلند شدن، می‌توانید بگذارید او در مقابل اولین پلۀ راه پله و تحت مراقبت دائم بازی کند. سطوح شیب دار هم برای انجام تمرینات از جا برخاستن مناسب هستند.

به محض اینکه با گرفتن دست کسی می‌ایستد و راه می‌رود، یک کامیون کوچک به او بدهید تا همراه خود بکشد. چسبیدن به این اسباب بازی، ماهیچه های پای او را تقویت می‌کند و رانش به سمت جلو را با خود به همراه دارد. رورؤک هم مناسب است به شرطی که قبل از 8-7 ماهگی استفاده نشود و مدت زمان استفاده از آن بیش از یک ساعت در روز نباشد. (استفاده بیش از حد از رورؤک باعث می‌شود که کودک به راحتی عادت کند، وزن بدنش را تحمل نکند و کمرش با وضعیت نامناسبی رشد یابد.)

بین 12 تا 18 ماهگی، یادگیری راه رفتن حول محور 4 مرحله تنظیم می‌شود:

1- راه رفتن با نگه داشتن لبه های پارک کودک، 2-مامان یا بابا دو دستش را می‌گیرند، 3- فقط یک انگشتش را می‌گیرند، 4- و در نهایت به تنهایی راه می‌رود. زمانی که به فرزندتان کمک می‌کنید تا راه برود، حواستان باشد که بازوهایش را بیش از حد بالا نیاورد. بهترین حالت این است که بازوهایش بیش از حد شانه ها بالا نیایند. طی این دوره، کامیونی که آن را بکشد یا هر چیز دیگری که غلت بخورد، بسیار مناسب اند، در این مدت والدین باید سختی را تحمل کنند و همه جا دنبال فرزندشان باشند. فراموش نکنید که در تمام مراحل باید پیشرفت های کودک را تشویق کرد! به این ترتیب او اعتماد به نفس پیدا می‌کند.
او خستگی ناپذیر، راه می‌رود
چه انرژی ای! باید به او امکان سوزاندن این انرژی را به واسطۀ تمام موقعیت های راه رفتن و دویدن داد. اما به شرطی که او بتواند ریتم مناسب خود را بیابد. در واقع، کسی که پای کوچکی دارد، گام کوچکی نیز دارد، زمانی که ما عجله داریم، ممکن است برای مان سخت باشد که روش خود را به او تحمیل نکنیم و دستش را نکشیم. در این مرحله، شما می‌توانید به او کمک کنید تا تعادلش را تقویت کند، مثلاً بگذارید روی یک دیوار کوچک راه برود (دست هایش را بگیرید)، یا روی یک سطح نرم (مثل یک بالش) قدم بزند یا بدون هیچ فشاری از یک پله بالا و پایین برود.

درتمام این موارد، صبور باشید. نوزاد کارهای زیادی برای انجام دادن دارد و همزمان می‌‌خواهد چیزهایی را هم کشف کند، شاید هنوز وقتش برای او نرسیده باشد. اما اگر تا 18 ماهگی هیچ اقدامی برای راه رفتن نکرد، بهتر است با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید، در صورت کم توانی، احتمالاً جلسات فیزیوتراپی را تجویز می‌کنند. مشکل هر چه که باشد، این تأخیر کوچک نمی‌تواند نتایج نگران کننده ای داشته باشد.