شیر خشک و اصول شیر دادن با شیشه

شير خشك هايي كه پايه آنها شير گاو است براي اكثر كودكان مناسب ترين نوع شير خشك هستند

شير خشك  گرفته شده از شير گاو براي اكثر كودكان بهترين انتخاب است زيرا از نظر تركيبات نزديك ترين به شير مادر است. تركيب اصلي در اكثر شير خشك هاي امروزي شير گاو است ولي شير گاو قبل از استفاده در شير خشك به ميزان زيادي تغيير داده مي شود. غلظت پروتئين ها در شير معمولي گاو بالاست و هضم اين پروتئين ها براي نوزاد بسيار سخت است. سازندگان شير خشك براي حل اين مشكل، كربوهيدرات (مواد قندي)، پروتئين و چربي شير گاو را تغيير مي دهند. همچنين انواع ويتامين و مواد معدني از جمله اسيد فوليك (ويتامين B12)، روي و آهن را كه در شير معمولي گاو ميزان آنها كم است به آن مي افزايند.

تمام شيرخواراني كه كل تغذيه آنها از شير مادر تأمين نمي شود بايد از شير خشك داراي آهن اضافي تغذيه شوند

توصيه انجمن طب كودكان آمريكا اين است كه تمام كودكان سالمي كه كل تغذيه آنها از شير مادر تأمين نمي شود بايد تا يك سالگي شير خشك داراي آهن اضافي مصرف كنند. بعضي از مادران بدليل عوارضي نظير يبوست و ديگر عوارض گوارشي تمايل چنداني به استفاده از شير خشك هاي آهن دار ندارند ولي مطالعات نشان داده اند كه يبوست را نبايد ناشي از آهن دانست.

خطر ابتلا به آنمي فقر آهن (كم خوني ناشي از كمبود آهن) در شير خواراني كه از شير خشك هاي با آهن كم تغذيه مي شوند بيشتر است. كم خوني سبب كمبود اكسيژن رساني به بدن نوزاد مي شود. مطالعات نشان داده اند كه دريافت آهن كافي در سال اول زندگي تأثير مهمي بر عملكرد آموزشي در سنين مدرسه دارد.

از شير خشك هاي با پايه سويا استفاده نكنيد مگر به تجويز پزشك

سويا يك پروتئين گياهي است كه مانند شير گاو براي هضم بهتر توسط شير خواران تغيير داده شده و ويتامين ها و مواد معدني به آن اضافه مي شود. شير خواراني كه به لاكتوز (نوعي قند كه كربوهيدرات اصلي موجود در شير مادر و شير گاو است) حساسيت دارند ممكن است به شير خشك هاي با پايه سويا بهتر جواب دهند ولي تنها در صورتي بايد از اين نوع شير خشك ها استفاده كرد كه پزشك استفاده از آنها را توصيه كند. تقريباً نيمي از كودكاني كه به شير خشك گاو حساسيت دارند به شير خشك سويا نيز حساسند. همچنين، جذب كلسيم و مواد غذايي ديگر از شير خشك سويا كمتر است، از اين رو بايد از انواعي استفاده كرد كه مواد غذايي بيشتري به آنها اضافه شده است. بهترين كسي كه مي تواند شير خشك مناسب را براي كودك تجويز كند پزشك است.

چگونه مي تواند عدم تحمل لاكتوز را متوجه شد؟ عدم تحمل حقيقي لاكتوز در كودكان نادر است. علائم آن عبارتند از: درد و تورم شكم ، دفع گاز و اسهال. در صورتيكه كودك چنين مشكلاتي داشته باشد بايد به پزشك مراجعه كرد. بعضي علائم عدم تحمل لاكتوز و حساسيت به شير گاو مشتركند و براي اطمينان بايد به پزشك مراجعه كرد. پزشك براي تشخيص، احتمالاً از آزمايش مدفوع براي كنترل وجود بعضي اسيد ها و مواد ديگر در موفوع استفاده مي كند.

كودكاني كه مشكل ديگري ندارند معمولاً متعاقب يك اسهال بطور موقت تحت رژيم شير سويا قرار مي گيرند. اسهال سبب تغيير آنزيم ها در روده كودك شده و هضم لاكتوز را بسيار مشكل مي كند. اين شايعترين نوع عدم تحمل لاكتوز در شيرخواران است. تغذيه شيرخوار با شير خشك سويا براي يك مدت، اين فرصت را به آنزيم هاي روده مي دهد كه به حالت طبيعي برگردند.

هر چند ممكن است شنيده باشيد كه شير خشك هاي سويا در تسكين كودكان كوليكي مؤثرند ولي محققين شواهدي دال بر اثبات اين ادعا پيدا نكرده اند.

در مورد شير خشك هاي حاوي اسيد هاي چرب نظير DHA و ARA هنوز اتفاق نظر وجود ندارد

در چند سال اخير شير خشك هاي حاوي دو اسيد چرب به نام هاي DHA و ARA توجه زيادي را بخود جلب كرده اند. بعضي مطالعات چنين نتيجه گيري كرده اند كه اين افزودني ها (كه با غلظت بالايي در شير مادر يافت مي شوند) سبب تكامل بهتر مغز و سيستم بينايي مي شوند ولي بعضي محققين معتبر معتقدند كه اين مطالعات مطالعاتي كوچك بوده اند و نمي توان بر اساس آنها چنين نتيجه گيري كلي كرد. هر چند شواهدي دال بر اينكه اين افزودني هاي جديد براي كودكان مضر باشند وجود ندارد ولي مطالعات دراز مدتي نيز در تأييد بي خطر بودن آنها انجام نشده است. به همين دليل انجمن طب كودكان آمريكا هنوز موضعي در قبال اينكه متخصصين كودكان بايد شير خشك هاي حاوي اين مواد را براي شيرخواران سالم توصيه كنند يا نه، نگرفته است. شير خشك هاي حاوي اين مواد از شير خشك هاي ديگر گران ترند و به نظر بيشتر محققين مفيد بودن آنها ثابت نشده است.

كودكاني كه حساسيت شديد دارند بايد از شير خشك هاي مخصوص استفاده كنند

كودكاني كه در هضم شير خشك گاو يا سويا مشكل جدي دارند گاهي به شير خشك هاي داراي هيدرولاز بهتر جواب مي دهند (اين شير خشك ها بعضي اوقات تحت عنوان شير خشك هاي كاهنده حساسيت يا Hypoallergic خوانده مي شوند هر چند ممكن است بعضي شيرخواران به اين نوع شير خشك ها نيز حساسيت داشته باشند). شير خشك هاي داراي هيدرولاز حاوي پروتئين هاي هيدروليزه هستند. به عبارت ديگر پروتئين هاي موجود در اين شير خشك ها براي هضم بهتر قبلاً شكسته شده اند. مشكلات گوارشي شديد بويژه خون در مدفوع، استفراغ، يا اسهال و يا دانه هاي قرمز رنگ روي پوست نوزاد ممكن است نشانه هايي از حساسيت به شير باشند. در اين صورت در اسرع وقت به پزشك مراجعه كنيد.

هيچگاه خودتان شير خشك درست نكنيد و همچنين چيزي به شير خشك آماده نيفزاييد مگر به دستور پزشك

شير خشكي كه در خانه توليد شود ممكن است براي شيرخوار خطر آفرين باشد. اين شير خشك حتي اگر از روي دستور خاصي هم درست شده باشد تمامي مواد غذايي مورد نياز كودك را به ميزان كافي ندارد و ممكن است سبب وزن نگرفتن يا سوء تغذيه شود.

به همين ترتيب، هيچگاه نبايد ويتامين، غلات، اسيد هاي چرب، روغن زيتون، شير گاو، شير مادر، يا هر گونه تركيبات ديگري به به شير خشك اضافه كرد مگر اينكه توسط پزشك تجويز شده باشد. مواد فراوان موجود در شير خشك با دقت زياد و ميزان بسيار دقيقي با هم تركيب شده اند و اضافه كردن مواد ديگر به آن ممكن است سلامتي كودك را به خطر اندازد. بويژه روغن زيتون كه ممكن است خيلي براي كودك خطرناك باشد زيرا زماني كه شير خوار بر مي گرداند روغن ممكن است وارد ريه ها شده و سبب آسيب جدي و دائمي به ريه ها و حتي مرگ شود. از آنجا كه هضم شير گاو براي شيرخواران مشكل است هيچگاه تا قبل از يك سالگي شير گاو را با شير خشك مخلوط نكنيد و يا آن را به تنهايي به شير خوار ندهيد. شير مادر را نيز با شير خشك نبايد مخلوط كرد زيرا اگر شيرخوار تا آخر شيشه اش را نخورد مقداري از شير با ارزش مادر به هدر مي رود.

با متخصصين كودكان مشورت كنيد

اگر مي خواهيد كودك خود را با شير خشك تغذيه كنيد و دقيقاً نمي دانيد چه شير خشكي بايد استفاه كنيد و يا مي خواهيد شير خشك كودكتان را تغيير دهيد حتماً با متخصص كودكان مشورت كنيد. متخصصين كودكان با در نظر گرفتن وضعيت سلامت كودك، سن، مواد غذايي لازم براي بدن مي توانند بهترين توصيه را به شما بكنند. متخصص كودكان همچنين با تحت نظر گرفتن كودك از نظر واكنش به شير خشك و علائم بوجود آمده به شما كمك مي كند. سعي نكنيد حساسيت به شير خشك را خودتان تشخيص دهيد زيرا ممكن است مشكلي جدي را متوجه نشويد و يا كودكتان را از مواد غذايي كافي محروم كنيد.

اصول شير دادن با شيشه

چند وقت يك بار بايد به كودك شير داد؟

در اين مورد نيز مثل زماني كه كودك از شير مادر تغذيه مي كند، بيشتر متخصصين بر اين باورند كه در هفته هاي اول نبايد برنامه زمان بندي خاصي را در نظر گرفت بلكه مادر به تدريج ظرف يكي دو ماه به يك زمانبندي مناسب براي تغذيه كودكش مي رسد. در ابتدا هر 2 تا 3 ساعت و يا زمانيكه كودك به نظر گرسنه مي رسد به او شير دهيد. كودك تا زماني كه به وزني معادل 5 كيلو برسد در هر نوبت 30 تا 90 سي سي (ميلي ليتر) شير مي خورد. بيشتر از آنچه مي تواند بخورد به او شير ندهيد. متخصص كودكان مي تواند در مورد ميزان مناسب شير در ماه هاي آينده كه كودكتان رشد مي كند به شما كمك كند.

آيا بايد شيشه شير را قبل از شير دادن استرليزه كرد؟

قبل از اولين استفاده از يك شيشه جديد، بايد شيشه، سر شيشه و حلقه سر شيشه را بمدت 5 دقيقه در آب در حال جوش قرار داده و استرليزه كرد. سپس شيشه را روي پارچه تميزي بگذاريد تا خشك شود. پس از آن شستشو با آب گرم و مايع ظرفشويي يا در ماشين ظرفشويي كفايت مي كند.

توجه: در صورتيكه از آب چاه استفاده مي كنيد بهتر است هر بار شيشه را بجوشانيد.

بهترين راه براي گرم كردن شير درون شيشه چيست؟

مي توانيد شيشه را در آب گرم (نه جوش) قرار دهيد يا زير شير آب گرم بگيريد. البته بايد گفت كه از نظر سلامتي گرم كردن شير هيچ مزيت خاصي ندارد (هر چند كودك ممكن است شير گرم را ترجيح دهد).

در واقع اگر بتوانيد كودكتان را به خوردن شير با دماي معمولي يا حتي كمي سرد عادت دهيد كارتان خيلي راحت مي شود.

هيچگاه از مايكروويو براي گرم كردن شيشه استفاده نكنيد زيرا مايكروويو مواد را بصورت نامنتاسب گرم مي كند و ممكن است قسمت هايي از مايع گرم شود و قسمت هايي از آن داغ و اين مي تواند سبب سوختگي گردد. گرم كردن با مايكروويو همچنين سبب شكسته شدن تركيبات غذايي در شير خشك مي شود.

از كجا مطمئن شوم كه كودكم براحتي با شيشه شير مي خورد؟

گوش كنيد و نگاه كنيد. اگر مكيدن كودك خيلي سر و صدا ايجاد مي كند شايد مقداري هوا همراه با شير مي خورد. براي جلوگيري از خوردن هوا كودك خود را در وضعيت 45 درجه نگهداريد. همچنين شيشه را در وضعيتي قرار دهيد كه سر شيشه پر از شير باشد.

سعي كنيد اگر كودكتان با شيشه نيز شير مي خورد او را در آغوش بگيريد. شير دادن فرصت بسيار خوبي براي در آغوش گرفتن كودك و تماس بدني با اوست.

هيچگاه شيشه را چيزي مثل بالش تكيه ندهيد و رها نكنيد زيرا ممكن است باعث خفگي كودك شود.