استانداردهاي خواب کودکان

استانداردهاي خواب کودکان از 1ماهگي تا 12 سالگي
« اين بچه که 17-18ساعت از روز را خواب است؛ ببريدش دکتر! شايد مريض باشد.» اين حرف را اگر درباره يک کودک 3ساله بگوييد، بيراه نگفته‌ايد اما اگر چنين حرفي را درباره يک نوزاد به زبان بياوريد،‌ حرف‌تان کاملا اشتباه است؛ چون نوزادان طبيعي به 15 تا 18 ساعت خواب روزانه احتياج دارند. براي اين‌که با استانداردهاي خواب کودکان آشنا شويد، قبل از هر چيزي بايد بدانيد که نياز طبيعي کودکان به خواب روزانه در سنين مختلف چقدر است.

از تولد تا 1 ماهگي
نوزادان معمولا 15 تا 18 ساعت در روز مي‌خوابند، اما فقط در يک دوره کوتاه 2 تا 4 هفته‌اي. نوزادان نارس بيشتر مي‌خوابند و نوزاداني که قولنج مي‌کنند کمتر. از آنجا که نوازادان هنوز ساعت زيستي داخلي ندارند، الگوهاي خواب‌شان با چرخه روز و شب هماهنگ نيست. در حقيقت آنها اصلا از الگوي خواب خاصي پيروي نمي‌کنند.

از 1 تا 4 ماهگي
در 6 هفتگي نوزاد شروع به هماهنگ کردن ساعت زيستي بدن خود مي‌کند و شما پيدايش الگوهاي منظم خواب را در او خواهيد ديد. در اين زمان، کودک چند بار در شبانه روز و هر بار بين 4 تا 6 ساعت مي‌خوابد و کم‌کم سردرگمي ‌بين روز و شب پايان مي‌پذيرد.

خواب طبيعي کودک چقدر است؟

از 4 تا 12 ماهگي
در حالي که ميزان خواب بهينه در اين سن 15 ساعت در شبانه روز است، بيشتر نوزادان تا 11 ماهگي فقط در حدود 12 ساعت در روز مي‌خوابند. ايجاد يک الگوي خواب مناسب براي کودک، در اين زمان، بايد از هدف‌هاي اصلي پدر و مادرها باشد. هر قدر که نوزاد بزرگ‌تر مي‌شود، اجتماعي‌‌تر خواهد شد و الگوي خوابش نيز به بزرگسالان شبيه‌تر مي‌شود. نوزادان معمولا در طول روز 3 بار چرت مي‌زنند که اين تعداد در 6 ماهگي به 2 بار در روز کاهش مي‌يابد. در اين سن يا کمي زودتر، کودک مي‌تواند تمام طول شب را بخوابد. ايجاد الگوي زماني مناسب براي چرت زدن کودک را بايد به زماني که ساعت زيستي او کامل شده موکول کنيد. چرت صبحگاهي کودک معمولا در ساعت 9 صبح است و يک ساعت طول مي‌کشد. چرت بعد از ظهر او بين ساعت 12 تا 2 بعدازظهر است و يک تا دو ساعت طول مي‌کشد و آخرين چرت او بين ساعت 3 تا 5 بعد از ظهر است.

از 1 تا 3 سالگي
در يک سالگي و بين 18 تا 21 ماهگي کودک ديگر صبح‌ها چرت نمي‌زند و فقط يک بار در طول روز مي‌خوابد. کودکان نو پا به 14 ساعت خواب در شبانه ‌روز نياز دارند، اما معمولا فقط نزديک به 10 ساعت مي‌خوابند. بيشتر کودکان هنوز در 21 تا 36 ماهگي به خواب نيمروز نياز دارند که مدت آن بين 1 تا 5/3 ساعت تغيير مي‌کند. آنها معمولا بين ساعت 7 تا 9 شب به تخت مي‌روند و بين ساعت 6 تا 8 صبح بيدار مي‌شوند.

خواب طبيعي کودک چقدر است؟

از 3 تا 6 سالگي
کودکان در اين سن هم، بين ساعت 7 تا 9 شب به تخت مي‌روند و بين ساعت 6 تا 8 صبح بيدار مي‌شوند. در 3 سالگي هنوز بيشتر کودکان در نيمروز استراحت مي‌کنند، در حالي که در 5 سالگي کمتر اين کار را انجام مي‌دهند و خواب نيمروزي کوتاه‌تر مي‌شود. معمولا کودک بعد از 3 سالگي نبايد هنوز دچار بي‌نظمي ‌در خواب باشد.

7 تا 12 سالگي
در اين سن با افزايش روابط اجتماعي، مدرسه و فعاليت‌هاي خانوادگي، ساعت خواب شبانه کودک ديرتر مي‌شود، اما هنوز هم برخي کودکان در اين سن ساعت 9 شب مي‌خوابند. اما بيشتر آنها بين ساعت 7:30 تا 10 شب به رخت‌خواب مي‌روند. اگر چه کودکان در اين سن به 9 تا 12 ساعت خواب شبانه روز نياز دارند، ميانگين خواب آنها فقط 9 ساعت است.

7 پرسش و 8 توصيه - دکتر نسرين اميري*
وقتي اشکالي در به خواب رفتن کودک‌تان وجود دارد، از خودتان بپرسيد که:
1 آيا ساعت مشخص و منظمي ‌براي رفتن كودك به تخت وجود دارد؟
2 آيا كودك در تخت خود احساس خوبي دارد (به عنوان مثال: محيط اتاق خواب برايش مطبوع است؟ خيلي روشن يا تاريك نيست؟ زياد گرم يا سرد نيست؟‌ آيا تخت مرتب شده و يا تشك خوبي دارد؟)
3 آيا بچه‌هاي متعدد در يك اتاق مي‌خوابند و همديگر را بيدار نگه مي‌دارند؟
4 آيا كودك شما در طول روز مسايلي داشته كه فكرش را به طور مداوم مشغول مي‌دارد و وي را هيجان‌زده مي‌كند و باعث اخلال در خواب مي‌شود؟ (براي مثال: هيجانات، دعوا و درگيري، فيلم‌هاي مهيج و يا تولد بچه ديگر).
5 آيا ممكن است سر و صدا زياد باشد و مانع خواب كودك شود؟
6 آيا مهمان آمده و كودك تمايل دارد ترجيحا بيدار بماند؟
7 آيا كودك در اتاق وقتي تنها است احساس ترس مي‌كند؟
و پس از يافتن پاسخ اين پرسش‌ها به اين مساله فکر کنيد که براي خواب راحت كودك در طول شبانه‌روز تنها يك روش وجود ندارد، راه‌حل‌ها و توصيه‌هاي گوناگوني در‌ اين زمينه وجود دارد كه چكيده‌اي از آنها به شرح زير است:
1 زمان خواب كودك‌تان را با مشورت با خودش تعيين كنيد. آنها به برخورد قاطع شما و يك قرار ثابت براي خواب نياز دارند.
2 سعي كنيد «برو به اتاق خوابت» مثل يك عمل تنبيهي به نظر نرسد. وقتي جنبه اجبار براي خواب از بين برود احساس آرامش و خواب خود به خود به وجود مي‌آيد.
3 هر شب به وقت‌شناسي و در رخت‌خواب رفتن وي جايزه بدهيد. جايزه مي‌تواند يك خوراكي ويژه قبل از خواب مثل يك ليوان شير باشد.
4 مي‌توانيد قبل از خواب با يك عمل مطبوع مانند قصه گفتن يا لالايي روزش را به پايان برسانيد.
5 هنگام خواب، كودك لباس خواب راحتي بپوشد و اتاق خواب كودك تهويه خوبي داشته باشد و لحاف‌هاي سنگين را براي او نگذاريد.
6 فعاليت‌هاي بدني كودك مانند بازي كردن در پارك، برنامه‌هاي ورزشي و... را در طول روز افزايش دهيد.
7 اگر كودك در شب سخت به خواب مي‌رود به او اجازه خوابيدن در طول روز را ندهيد.
8 اگر كودك شما در اتاق خواب خودش مي‌ترسد، خيلي مهم است كه شما ترس او را جدي بگيريد، او را آرام و سعي كنيد پي به علت ترسش ببريد. حتي كودك مي‌تواند وقتي در تخت خود دراز كشيد از زبان خودش داستاني براي شما بگويد. در مورد اين داستان با او صحبت كنيد و مطمئن شويد كه تخيلات در ذهن او نماند. ‌اين مساله كمك مي‌كند كه كودك با آرامش بيشتري به خواب فرو رود.